اقتصاد دانش بنیان

قارچ‌ها باارزش‌تر از آن چیزی هستند که فکر می‌کنیم

قارچ‌ها براي توليد محصولات دارويي مثل يک معدن طلا در نظر گرفته مي‌شوند. اين پتانسيل به وسيله محققان دانشگاه تکنولوژي چالمرز با نشان دادن امکان تهيه آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد از منابع طبيعي به نمايش گذاشته شد. اين نتايج که در مبارزه عليه مقاومت آنتي‌بيوتيکي بسيار مفيد ارزيابي شده، در مجله
Nature Microbiology به چاپ رسيده است. آنتي‌بيوتيک‌ها از زمان کشف، در دهه چهل ميلادي جان ميليون‌ها نفر را نجات داده‌اند. ما در چند دهه اخير با اصطلاح مقاومت آنتي‌بيوتيکي روبه‌رو شده‌ايم، به اين معنا که همواره تعداد بيشتري از باکتري‌ها به انواع کلاس‌هاي آنتي‌بيوتيکي مقاوم مي‌شوند و به اين ترتيب در برابر درمان شکست‌ناپذيرتر به نظر مي‌آيند.

به دنبال آنتي‌بيوتيک‌ها

 با اين روند، ممکن است به دوران سياه علم پزشکي برگرديم که يک زخم کوچک به عفونتي مهلک بدل و سبب مرگ بيمار مي‌شد. در اين ميان چيزي که ضروري به نظر مي‌آيد، آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد است. اولين آنتي‌بيوتيکي که به ميزان بسيار زياد توليد شد، پنيسيلين بود که از قارچ Penicillium استخراج شد. در ادامه پژوهش‌ها براي يافتن آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد، محققان چالمرز ژنوم نه تيپ ديگر از گونه
Penicillium را توالي‌‌يابي کردند و نتايج پژوهش‌هاي آن‌ها شگفت‌انگيز بود. يکي از محققان اين پژوهش مي‌گويد: «ما متوجه شديم که قارچ‌ها از پتانسيل‌هاي کشف نشده و عظيمي براي توليد آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد و همچنين ترکيبات دارويي عليه سرطان برخوردار هستند.»

اين مطالعه به رهبري دکتر ين نيلسون، استاد دانشگاه چالمرز، صورت گرفت. در طي اين پژوهش، ژنوم 24 قارچ مختلف بررسي شد تا ژن‌هاي موثر در توليد مواد فعال متفاوت مانند آنتي‌بيوتيک‌ها شناسايي شوند. در طي اين مطالعه بيش از هزار مسير متابوليسمي کشف شدند که از پتانسيل شگرف قارچ‌ها براي توليد گسترده‌اي از ترکيبات شيميايي طبيعي که مي‌توانند کاربردهاي دارويي هم داشته باشند، خبر مي‌دهد. در 90 درصد اوقات، پژوهشگران قادر بودند نتيجه و محصول نهايي قارچ را حدس بزنند. در اين ميان روشن شد که برخي گونه‌ها مي‌توانند نسخه جديدي از همان دارو را توليد کنند. به اين ترتيب مشخص شد که قارچ‌ها پتاسيل بسيار بالايي براي توليد ترکيبات دارويي دارند و نه‌تنها آنتي‌بيوتيک‌ها، که توليد با راندمان بهتر انواع موجود و حتي داروهايي موثر‌تر هم به کمک قارچ‌ها امکان‌پذير به نظر مي‌آيد.

دکتر نيلسون شرح ‌مي‌دهد: «براي اطمينان از سلامت بيماران در سراسر دنيا يافتن آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد بسيار اهميت دارد، زيرا به پزشکان دست بازي از داروها شامل انواع متداول و جديد مي‌بخشد که در درمان‌هاي خود مي‌توانند توصيه کنند. به اين ترتيب مي‌توان مقاوت آنتي‌بيوتيکي در باکتري‌ها را شکست داد يا از آن جلوگيري کرد. تلاش‌هاي گذشته براي يافتن آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد همگي بر خود باکتري‌ها متمرکز شده بودند، شايد چون مطالعه قارچ‌ها دشوارتر است.»

دانش ما درباره فرايندها و مسيرهاي متابوليسمي قارچ‌ها محدود است، اما اين اطمينان وجود دارد که آن‌ها مي‌توانند طي فرايندهاي طبيعي دفاع از خود، ترکيبات مختلف بيوشيميايي توليد کنند که کاربردهاي متفاوت و مهم در داروسازي دارند. اکنون محققان مسيرهاي متفاوتي براي ادامه راه در اختيار دارند. يک راه به جلو مي‌تواند نگاه به توليد آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد يا نسخه جديدي از آنتي‌بيوتيک‌هاي فعلي باشد. در اين پژوهش يک نقشه ژنتيکي حاصل شد که امکان مقايسه صدها ژن در فرايند توليد محصولات مختلف بيوشيميايي به دست آمد. اظهارنظر درباره زمان توليد و ورود به بازار آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد با اين روش دشوار است. دکتر نيلسون توضيح مي‌دهد: «دولت‌ها و سازمان‌هاي پزشکي و بهداشتي بايد سريعا اقدام کنند. صنعت داروسازي علاقه‌اي به تامين مالي مطالعات آنتي‌بيوتيک نشان نمي‌دهد، زيرا به اندازه کافي پرسود به نظر نمي‌رسد. اين دليلي است که نشان مي‌دهد چرا دولت‌ها بايد قدم پيش گذارند و مطالعات در اين زمينه را پشتيباني کنند. اين کمک‌ها در امکان ورود به بازار آنتي‌بيوتيک‌ها، به‌ويژه براي شرکت‌هاي کوچک بسيار مهم است.» 

منبع: مجله دانش بنیان